OTÖ' de Öğreticilerin Rolü

OTÖ'nün öğrenme ortamlarına etkili bir şekilde entegrasyonu, öğreticilerin oyun derslerinde farklı roller üstlenmesine dayanır. Bu roller arasında oyun yöneticisi, kolaylaştırıcı, eğitmen, rehber ve otorite figürü olarak hizmet vermek bulunur; bunların hepsi öğrenenlerin eğitimsel oyun modunda kalmasını sağlar. OTÖ'yü yönetmek ayrıca uygun oyunları seçmeyi, bunları müfredata etkili bir şekilde entegre etmeyi ve öğrenenlerin ihtiyaçlarına göre destek sağlamayı içerir. Tüm bunlar, öğreticilerin belirli bir oyun okuryazarlık yeterliliğine sahip olmasını gerektirir (Bourgonjon & Hanghøj, 2011).

Oyun okuryazarlığı, oyunlarla basit bir aşinalığın ötesine geçer, oyun içeriğini anlama ve bunu eğitim-öğretim bağlamına etkili bir şekilde entegre etme yeteneğini kapsar. Örneğin oyun okuryazarı bir öğretici, belirli öğrenme hedefleri ve müfredat gereksinimleriyle uyumlu uygun oyunları tanımlayabilir, oyunların öğrenme potansiyelini değerlendirir, öğrenme sonuçları üzerindeki etkisini tanır (Montazami et al., 2022). Ayrıca, oyun okuryazarı öğreticiler, öğrenenlerin oyun sırasında karşılaşabileceği zorlukları öngörür ve uygun zamanda ve uygun miktarda destek sağlar. Oyun okuryazarı öğreticiler ayrıca, oyun dünyasını gerçek dünya uygulamalarıyla ilişkilendirmede öğrenenlere rehberlik eder. Oyunlardan kazanılan öğrenme deneyimleri üzerine tartışmaları ve yansımaları teşvik eder, anlamlı çıkarımlar çıkarır ve bilgi transferini teşvik eder. Ancak, tüm öğreticiler yüksek seviyede oyun okuryazarlığına sahip olmayabilir, özellikle oyunlarla sınırlı deneyime sahip olanlar. Öğreticilerin oyun okuryazarlığını artırmanın bir yolu, OTÖ sırasında kullanabilecekleri çeşitli destek stratejilerinin farkında olmalarını sağlamaktır.

Destekleyiciler Olarak Öğreticiler ’in OTÖ Sırasında Sunduğu Destek Türleri

Diğer teknoloji tabanlı öğrenme uygulamalarında olduğu gibi, odak genellikle oyunların kendisi üzerine olmuştur, öğreticilerin rolü ve oyun tabanlı öğrenme (OTÖ) sırasında öğrencilere nasıl, hangi tür ve ne kadar destek sağladıkları üzerinde değil. Doktora çalışmalarım sırasında danışman hocam ve ben, diğer öğretim bağlamlarında bulunan tanıdık öğretici destek stratejilerinin çeşitli oyunlarla birlikte OTÖ’ye entegre edilebileceğini öne sürdük (Kacmaz & Dube, 2023). Öğreticilerin OTÖ sırasında hangi destekleri kullandığını belirlemek için, Vygotsky’nin yapı iskelesi destekleme teorilerinin temellerine dayanan "Oyun Tabanlı Öğrenmede Öğretmen Desteği Belirleme" adlı bir ölçme aracı geliştirdik. Bu araç, öğreticilerin destek uygulamalarını güvenilir ve geçerli bir şekilde ölçmek için tasarlanmıştır. Ayrıca, bu ölçme aracının potansiyel diğer bir özelliği öğreticilerin öğrenme ortamlarında kendi OTÖ uygulamalarını değerlendirmelerine;

• hangi desteklerin mevcut olduğunu,
• hangilerini sıkça kullandıklarını ve
• hangilerini daha fazla kullanabileceklerini belirtecek şekilde kendilerini değerlendirmede yardımcı olabileceğine inanıyoruz.

Sonuç olarak, bu ölçme aracı OTÖ sırasında öğreticilerin sunacakları destek türlerini üç ana tur başlık altında topladı: bilişsel, sorumluluk ve duygusal destekleri.

Bilişsel Destekler

Bilişsel destekler, öğrenenlerin oyunun zorluklarını aşmalarına ve içeriği bilişsel açıdan derinlemesine anlamalarına yardımcı olur. Üç alt başlık seklinde görülür. Görevleri basitleştirme, karmaşık öğrenme hedeflerini ve görevleri küçük, yönetilebilir adımlara ayırmaktır. Örneğin, bir kodlama oyununda öğretici, karmaşık kodlama görevlerini adım adım bölerek öğrenenlerin belirli kod unsurlarını öğrenmelerine yardımcı olur. Gösterim destekleri, başarılı görev tamamlama örneklerini görsel veya etkileşimli olarak öğrenenlere göstermektir. Öğreticiler, oyunu oynarken öğrenme kavramlarını açıklayarak öğrenenlerin süreçleri ve teknikleri anlamalarına yardımcı olabilir. Örneğin, bir programlama oyununda belirli bir kod parçasının nasıl yazılacağını göstermek veya bir tarih oyununda olayların bağlamını açıklamak gibi. Kritik özellikleri vurgulama ise, öğrenenlerin dikkatini çekmek için önemli oyun unsurlarını ve öğrenme kavramlarını vurgulamak. Bir coğrafya oyununda önemli bölgeleri işaretlemek veya bir dil oyununda önemli kelimeleri vurgulamak gibi. Bu stratejiler, öğrenenlerin becerilerini kademeli olarak geliştirmelerine ve anlamlı öğrenme deneyimleri yaşamalarına olanak tanır.

Sorumluluk Destekleri

Sorumluluk destekleri, öğrenci özerkliğini ve bağımsızlığını teşvik eden stratejilerdir. İki ana strateji vardır: Dikkati çekme desteği, öğrenenlerin dikkatini çekmek ve onları oyunun öğrenme hedeflerine yönlendirmektir. Öğreticiler, öğrenenlerin odaklanmasını sağlayarak oyunun amacını ve kurallarını açıklar. Örneğin, bir matematik oyununda, öğretici oyunun sayı becerilerini geliştirmeye yönelik olduğunu açıklayarak öğrenenlerin dikkatini toplar. Bir diğer ise dikkati koruma desteği ise, öğrenenlerin öğrenme hedeflerine ulaşmalarını sağlamak için motive edici geri bildirimler ve yönlendirmeler sağlamak. Örneğin, bir fen bilimleri ile ilgili oyununda, öğretici öğrenenin bilgisine dayanarak onu ilgili etkinliklere yönlendirir. Bu stratejiler, öğrenenlerin daha bağımsız ve sorumluluk sahibi öğreniciler olmalarına yardımcı olur.

Duygusal Destekler

Duygusal destekler, öğrenenlerin ihtiyaç duyduklarında rehberlik etmek ve destek sağlamak için sürekli geri bildirim ve destek sağlayarak, oyunun zor bölümlerinde karşılaşılan hayal kırıklığını azaltmaya yardımcı olabilir. Örneğin, bir öğrenen bir dil oyununda belirli bir dilbilgisi kuralını anlamakta zorlandığında, öğretici sabırlı ve anlayışlı bir şekilde ek örnekler ve açıklamalar sağlayabilir. Bu şefkatli yaklaşım, pozitif ve destekleyici bir öğrenme deneyimi sağlar ve öğrenenlerin süreç boyunca motive kalmasını ve katılımını sağlar.

İlk Bulgular: Öğretmenler OTÖ Sırasında Hangi Destekleri Kullanıyor?

Çalışmamızda, yaklaşık 500 eğitim sektöründe tam gün çalışan çeşitli branşlardaki öğretmenlere üç destek türünü ne sıklıkta kullandıklarını sorduk. Sorumluluk ve duygusal desteklerin, bilişsel desteklere göre çok daha sık kullanıldığını belirledik. Daha fazla sorumluluk ve duygusal destek, bu desteklerin sezgisel doğası ve uygulanabilirliğinin kolay olması nedeniyle olabilir. Bu destekler, oyunlar hakkında özel bir bilgi gerektirmez, bu da onları daha geniş bir öğretmen kitlesi için erişilebilir kılar. Buna karşılık, bilişsel destekler hem oyun mekaniklerini hem de öğretilen konu hakkında derin bir anlayış gerektirebilir. Sonuç olarak, bazı öğretmenler bilişsel destek sağlama konusunda zorluklarla karşılaşabilir, özellikle de deneyimleri yoksa.

Ayrıca, öğretmenlerin işteki tecrübeleri ve farklı oyun tabanlı pedagojilerle etkileşim deneyimi, destek stratejilerini etkiler. Daha fazla yıllık iş deneyimi olan öğretmenler, oyunları eğitim araçları olarak kullanmanın inceliklerini daha iyi anlayabilir ve çeşitli destek tekniklerini kullanmada daha rahat hissedebilir. Bu, genç öğretmenlerin OTÖ'de daha iyi olduğu yaygın algısının aksine, yılların öğretim deneyiminin OTÖ'de destek sağlama anlamına geldiğini gösterir. Ayrıca, OTÖ'yü sıkça kullanan öğretmenler, tüm üç destek türünü daha fazla uygulama eğilimindedir. Her oyun benzersiz öğrenme fırsatları ve zorluklar sunar ve çeşitli oyunlarla öğretim deneyimi, öğretmenlerin daha ayrıntılı, oyun-spesifik bilişsel destekler sağlamasına olanak tanır. Ancak, öğretmenlere destek türlerini anlatıp onlardan uygulamalarını beklemek yeterli değildir. OTÖ sırasında öğretmen desteklerinin, donanım/yazılımın mevcut olup olmadığı ve hizmet içi eğitim gibi örgütsel destek yapılarından etkilendiği ortaya çıkmıştır. Bu da etkili OTÖ için gerekli olan bu tür donanım, yazılım ve hizmet içi eğitim gibi kaynakların önemli bir ön koşul olduğunu gösterir.

Sonuç

Sonuç olarak, öğreticiler OTÖ'nün başarısı için esastır. Uygun oyunları seçerler, öğrenme süreci boyunca kritik destek sağlarlar ve çeşitli destek stratejilerinde yetkin olmalıdırlar, özellikle bilişsel desteklerde. Kapsamlı profesyonel gelişim programları, öğreticilerin OTÖ'yi etkili bir şekilde uygulamalarını ve oyunları müfredata sorunsuz bir şekilde entegre etmelerini sağlayarak, öğrencilerinin öğrenmelerini desteklemeleri için gereklidir. Destek stratejilerinin önemini kabul ederek, öğreticilerin oyun okuryazarlığını artırarak ve gerekli kaynaklara erişim sağlayarak, eğitim kurumları tüm öğrenenler için daha çekici ve etkili eğitim deneyimleri yaratabilirler.

24 Haziran 2024
Dr. Öğr. Üyesi Gülşah KAÇMAZ EKİCİ

Bartın Üniversitesi Eğitim Bilimleri Bölümü

Rehberlik ve Psikolojik Danışmanlık A.B.D.